Кафедра драўляных духавых інструментаў

Пасада: прафесар кафедры драўляных духавых інструментаў
Навуковая ступень: Доктар культуралогіі, кандыдат філасофскіх навук
Вучонае званне: Прафесар
Ганаровае званне: Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь
Адукацыя: Беларуская дзяржаўная кансерваторыя ім. А.В. Луначарскага (1963), клас кларнета І.І. Бакуна
Выкладчык дысцыплін: спецыяльны інструмент (кларнет), ансамбль, вывучэнне роднасных інструментаў, чытанне нот з ліста, вывучэнне аркестравых партый

Скараходаў Уладзімір Паўлавіч нарадзіўся ў г.Клімавічы (Магілёўская вобласць, Беларусь) у 1939 годзе.

У 1963 годзе скончыў Беларускую дзяржаўную кансерваторыю ім. А.У. Луначарскага і быў накіраваны на працу ў якасці артыста сімфанічнага аркестра Дзяржаўнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета БССР. Затым працаваў выкладчыкам, намеснікам дырэктара, выконваў абавязкі дырэктара Мінскага дзяржаўнага музычнага вучылішча ім. М.І. Глінкі, начальнікам упраўлення навучальных устаноў, навуковых устаноў і кадраў Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, намеснікам міністра культуры Рэспублікі Беларусь, саветнікам пасольства Рэспублікі Беларусь у Літоўскай Рэспубліцы, рэктарам Беларускага дзяржаўнага інстытута праблем культуры. З 1976 года – сумяшчальнік у Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, а з 2005 года – у штаце акадэміі музыкі. Заслужаны дзеяч мастацтваў Рэспублікі Беларусь, кандыдат філасофскіх навук, доктар культуралогіі (РФ), прафесар.

За гады працы У.П. Скараходаў унёс вялікі ўклад у фарміраванне і станаўленне нацыянальнай выканальніцкай школы ігры на духавых інструментах. Вынікам яго актыўнай дзейнасці з’яўляецца стварэнне ўласнай прафесійнай выканальніцкай школы. Сёння яго вучні – дацэнт І.Л. Брычыкаў і старшы выкладчык А.У. Шымановіч разам са сваім настаўнікам паспяхова працуюць у акадэміі музыкі. У сваім класе У.П. Скараходаў падрыхтаваў больш за 50 выпускнікоў акадэміі музыкі. Больш за 40 яго вучняў сталі лаўрэатамі міжнародных і нацыянальных конкурсаў, а таксама салістамі вядучых творчых калектываў Беларусі. Сярод іх:

• А.Вакуленка – канцэртмайстар групы кларнетаў сімфанічнага аркестра Акадэмічнага вялікага тэатра оперы і балета Рэспублікі Беларусь, лаўрэат III прэміі Усесаюзнага конкурсу выканаўцаў на драўляных духавых інструментах (Тамбоў, Расія, 1991), лаўрэат I прэміі Міжнароднага конкурсу выканаўцаў на дрэваў , 1994) уладальнік медаля Францыска Скарыны;
• А.Шымановіч – канцэртмайстар групы кларнетаў сімфанічнага аркестра Акадэмічнага музычнага тэатра Рэспублікі Беларусь, лаўрэат II прэміі міжнароднага конкурсу ім. Е. Кока (Кішынёў, 2004), лаўрэат I прэміі міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў на драўляных духавых інструментах ім. Дм. Бяды (Львоў, 2003), лаўрэат III прэміі міжнароднага музычнага конкурсу ім. М. Спісака (Катавіцэ, Польшча, 2007), лаўрэат I прэміі міжнароднага конкурсу камерных ансамбляў (Кіеў, 2011), уладальнік Гранд-прэміі і звання лаўрэата спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі (2007 г.);
• І.Дуцкі – лаўрэат II прэміі міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў на драўляных духавых інструментах ім. Дм. Бяды (Львоў, 2005), лаўрэат III прэміі IV міжнароднага музычнага конкурсу на драўляных духавых інструментах “Юрмала 2008” (Рыга, 2008), артыст сімфанічнага аркестра Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета Рэспублікі Беларусь, саліст філ стыпендыят спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі;
• А.Яскельчык – лаўрэат I прэміі, уладальнік Гран-пры XIV міжнароднага конкурсу маладых музыкантаў “У гасцях у Айвазоўскага”, (Хвядоса, 2008), саліст Нацыянальнага акадэмічнага сімфанічнага аркестра Рэспублікі Беларусь;
• А.Логінаў – лаўрэат II прэміі міжнароднага конкурсу камерных ансамбляў ім. М.К. Агінскага (Смаргонь, Беларусь, 2009), артыст Мінскага сімфанічнага аркестра;
• К. Целяпнёў – лаўрэат I прэміі, уладальнік Гран-пры міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў “Сурмы Букавіны” (Чарнаўцы, 2008), лаўрэат II прэміі Усерасійскага конкурсу юных выканаўцаў на духавых і ўдарных інструментах “Сярэбраныя трубы” ім. В.М. Блажэвіча (Уладзімір, Расія, 2009), саліст ансамбля “Класік-авангард” Беларускай дзяржаўнай філармоніі, стыпендыят спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі;
• В.Безднікава – Лаўрэат I прэміі VI міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў на драўляных духавых інструментах ім. Дм. Бяды (Львоў, Украіна, 24-28.11.2013); лаўрэат III прэміі IV міжнароднага конкурсу юных выканаўцаў на духавых і ўдарных інструментах “Сурмы Букавіны” (Чарнаўцы, Украіна, красавік, 2013), выкладчык ДМШМ №1 г. Мінска; стыпендыят спецыяльнага фонду Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь па падтрымцы таленавітай моладзі.
• С.Юшкевіч – лаўрэат II прэміі VI міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў на драўляных духавых інструментах ім. Вячаслава Старчанка (Жытомір, Украіна, 18-21. 04. 2013), артыст сімфанічнага аркестра Нацыянальнага акадэмічнага Вялікага тэатра оперы і балета Рэспублікі Беларусь;
• С.Мурычын – лаўрэат I прэміі, уладальнік Гран-пры VII міжнароднага конкурсу музыкантаў-выканаўцаў “Адраджэнне”», (Гюмры, Рэспубліка Арменія, 12-15. 04. 2015), артыст Нацыянальнага акадэмічнага сімфанічнага аркестра Рэспублікі Беларусь;
• М.Стэльмах – лаўрэат III прэміі міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў на духавых інструментах ім. Д. Бяды (Украіна, Львоў, 23-27 кастрычніка 2016), лаўрэат III прэміі міжнароднага конкурсу камерных ансамбляў «Музычныя акварэлі» (Вільня, Літва 2018); лаўрэат III прэміі міжнароднага конкурсу “Харкаўскія асамблеі” (Харкаў, Украіна, кастрычнік 2019); лаўрэат I першай прэміі міжнароднага конкурсу “Музыка свету” (Ізраіль, Іерусалім, 06-10. 05 2020), артыст Нацыянальнага акадэмічнага сімфанічнага аркестра Рэспублікі Беларусь;
• М.Мішчанка – дыпламант міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў на духавых інструментах ім. Д. Бяды (Украіна, Львоў, 23-27 кастрычніка 2016); лаўрэат I прэміі і Гран-пры VII міжнароднага конкурсу маладых выканаўцаў на духавых і ўдарных інструментах “Сурмы Букавіны” (Чарнаўцы, Украіна, 25-28. 04. 2017); лаўрэат III прэміі міжнароднага конкурсу камерных ансамбляў “Музычныя акварэлі” (Вільня, Літва 2018); канцэртмайстар гурта кларнэтаў Узорна-паказальнага духавога аркестра Беларускай ваеннай акругі;
• М.Міцькавец – Гран-пры XVI міжнароднага дзіцячага конкурсу «Музыка надзеі» (Гомель, Беларусь, 2018); Гран-пры III міжнароднага фестывалю-конкурсу “Музыка свету” (Іерусалім, Ізраіль, 2020); Гран-пры міжнароднага конкурсу імя Евы-Сямёна-Іосіфа Когана (Алма-Ата, Казахстан, 2021); Гран-пры V адкрытага конкурсу маладых выканаўцаў на аркестравых інструментах імя М.К. Агінскага (Маладзечна, Беларусь, 2021); Гран-пры VI Рэспубліканскага адкрытага конкурсу выканаўцаў на аркестравых інструментах імя Я.А. Глебава (Магілёў, Беларусь сь, 26. 28.04.2022), навучэнец 2 курса Рэспубліканскай гімназіі-каледжа пры Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі;
• Д.Дзявятнікаў – лаўрэат I прэміі VI Рэспубліканскага адкрытага конкурсу выканаўцаў на аркестравых інструментах імя Я.А. Глебава (Магілёў, Беларусь, 26. 28.04.2022), навучэнец 3 курса Рэспубліканскай гімназіі-каледжа пры Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі;
• К.Мядзел – лаўрэат II прэміі VI Рэспубліканскага адкрытага конкурсу выканаўцаў на аркестравых інструментах імя Я.А. Глебава (Магілёў, Беларусь, 26. 28.04.2022), навучэнец 3 курса Рэспубліканскай гімназіі-каледжа пры Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі;

Створаная прафесарам Скараходавым школа ігры на кларнеце вядома далёка за межамі Беларусі. Педагагічнае майстэрства прафесара асаблівую папулярнасць набыло ў Кітайскай Народнай Рэспубліцы. Прыкладам можа служыць шэраг яго вучняў, якія атрымалі званне лаўрэатаў на Нацыянальных і Міжнародных конкурсах:

• Джоў-Пэн – лаўрэат III прэміі II Рэспубліканскага адкрытага конкурсу выканаўцаў на аркестравых інструментах ім. Я.А. Глебава (Магілёў, 2007);
• Сон Лэй – дыпламант II Рэспубліканскага адкрытага конкурсу выканаўцаў на аркестравых інструментах ім. Я.А. Глебава (Магілёў, 2007);
• Цзя Інь – лаўрэат II прэміі міжнароднага конкурсу камерных ансамбляў ім. М.К. Агінскага (Смаргонь, 2009);
• Чан Ці Янь – лаўрэат II прэміі міжнароднага конкурсу камерных ансамбляў ім. М.К. Агінскага (Смаргонь, 2009);
• Ван Бінцюань – лаўрэат I першай прэміі міжнароднага конкурсу “Музыка свету” (Ізраіль, Іерусалім, 06-10. 05 2018), лаўрэат I першай прэміі Рэспубліканскага конкурсу выканаўцаў на духавых і ўдарных інструментах ім. М.К. Агінскага (Маладзечна, Беларусь, сакавік 2018); аспірант Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі;
• Ян Сыюань – лаўрэат II прэміі міжнароднага конкурсу “Музыка свету” (Ізраіль, Іерусалім, 01-05.04. 2019), студэнт IV курса Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі.

Выкладчыцкая дзейнасць У.П. Скараходава істотна падмацавана шырокай тэматыкай яго навукова-метадычных і даследчых работ. Ім напісана больш за 80 навуковых, вучэбна-метадычных работ і публіцыстычных артыкулаў, выдадзеных у навуковых часопісах і зборніках Арменіі, Беларусі, Расіі, Украіны, Грэцыі, Грузіі, Літвы, Казахстана. Сярод іх 3 манаграфіі: “Сацыядынаміка культуры сучаснай Беларусі”; “Мастацкая культура ў дынаміцы сацыяльнага засваення”; “Свабодны час і культура”, у якіх даследаваны праблемы, звязаныя з функцыянаваннем мастацкай культуры, музычнай адукацыяй і эстэтычным выхаваннем моладзі, міжнародным культурным супрацоўніцтвам, распрацоўкай сучасных методык навучання ігры на драўляных духавых інструментах. Пад навуковай рэдакцыяй У.П. Скараходава выдадзена больш за 30 навуковых і вучэбна-метадычных зборнікаў. Ён з’яўляўся навуковым кіраўніком шэрагу дзяржаўных праграм і праектаў у сферы культуры і адукацыі.

Вынікам шматгадовай педагагічнай дзейнасці У.П. Скараходава сталі яго кнігі «Парады маім вучням» (2009), «Майстэрства кларнетыста. Парады настаўніка» (2012), «Майстар-клас прафесара Скараходава» (2014), навучальны дапаможнік «Методыка выкладання гульні на кларнеце (2022).

У.П. Скараходаў быў і застаецца запатрабаваным рэцэнзентам. Ім вывучаны работы дзясяткаў суіскальнікаў кандыдацкіх і доктарскіх вучоных званняў. Напісаны рэцэнзіі на шматлікія манаграфіі, артыкулы, магістарскія дысертацыі і навуковыя працы. Сярод іх: аўтарэферат дысертацыі “Эвалюцыя міфалагічнай ідэі вечнага вяртання ў еўрапейскай культуры” суіскальніка ступені доктара філасофскіх навук, прафесара Акадэміі Міністэрства ўнутраных спраў Беларусі Мартысюка П.Г.; кандыдацкая дысертацыя “Удасканаленне механізму інвесціравання сферы культуры ў Рэспубліцы Беларусь” суіскальніка ступені кандыдата эканамічных навук, старшага навуковага супрацоўніка інстытута эканомікі НАН Рэспублікі Беларусь Асмалоўскай Л.М.; аўтарэферат дысертацыі «Югендстыль у музыцы» на суісканне вучонай ступені кандыдата мастацтвазнаўства, выкладчыка Расійскай акадэміі музыкі ім. Гнесіных Агішавай Ю.І.; манаграфія “Духоўныя ідэалы ў сучаснай культуры Беларусі” дацэнта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта Уладыкоўскай Л.М.; манаграфія «Беларускія музыканты–выканаўцы на драўляных духавых інструментах» доктара мастацтвазнаўства, прафесара Нічкова Б.В.; манаграфія “Культурная ідэнтычнасць крэатыўных індустрый” доктара культуралогіі Крывалапа А.Д.; Водгук афіцыйнага апанента на дысертацыю “Музыка для саксафона ў творчасці кітайскіх і беларускіх кампазітараў другой паловы XX – пачатку XXI” аспіранта Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі Гэ Мэна; водгук на доктарскую дысертацыю “Трансфармацыя рэгіянальных форм культуры ў кантэксце ўзаемадзеяння сучасных цывілізацый”, Данскіх С.В., кандыдатам культуралогіі, дацэнтам, заг. кафедрай турызму і культурнай спадчыны ГрДУ ім. Янкі Купалы; водгук на аўтарэферат кандыдацкай дысертацыі «Сацыядынаміка беларускай мастацкай культуры (канец XVIII – першая чвэрць XX стагоддзя) Сакалоўскай М. М.; Афіцыйны апанент на абароне дысертацыі “Творы для флейты беларускіх кампазітараў другой паловы XX-пачатак XXI стагоддзя: Жанрава-стылявыя асаблівасці і выканальніцкая практыка” аспіранткі Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі Машкоўскай А.У; Рэцэнзент манаграфіі “Культурная ідэнтычнасць крэатыўных індустрый”доктара культуралогіі Крывалапа А.Д. (2022).

У.П. Скараходаў пастаянна выступае з дакладамі на нацыянальных і міжнародных канферэнцыях і сімпозіумах:

• “Сучасны свет і еўрапейская музычная культура ў эпоху глабалізацыі” (Венецыя, Італія, 5-10.05.2011);
• X міжнародная навуковая канферэнцыя “Дыялог культур” (Ерэванская дзяржаўная кансерваторыя імя Камітаса (17-18 красавіка 2016 г.));
• XII міжнародны навуковы сімпозіум “Тэхніка ігры на духавых інструментах” (Акадэмія музыкі імя Карала Ліпінскага, г Вроцлаў, Польшча, 23.02.2021);
• XIII міжнародная навукова-практычная канферэнцыя “Гісторыя станаўлення і перспектывы развіцця духавой музыкі ў кантэксце нацыянальнай культуры Украіны і замежжа” (Роўна, Украіна, Роўненскі дзяржаўны гуманітарны ўніверсітэт, 25.04.2021);
• Міжнародная канферэнцыя, прысвечаная 50-годдзю творчай дзейнасці прафесара В.М. Апацкага (Нацыянальная музычная акадэміі Украіны імя П.І. Чайкоўскага, Кіеў, 19.03.2021);
• “Маладыя музыканты Беларусі” (Нясвіж, 2007);
• “Архітэктура і музыка” (Мір, 2007);
• “Сістэма мастацкай адукацыі ў Беларусі” (Харкаў, 2007);
• “Разнастайнасць нацыянальных культур сучаснай Беларусі” (Мадыін, Ізраіль, 2008);
• “Мастацкая адукацыя і культура: магчымасці і рэчаіснасць” (Мінск, БДАМ, 2008);
• «Аб выразных сродках кларнетыста ў працы над музычным вобразам» (Львоў, 2009);
• «Удасканаленне рысак пры гульні на кларнэце» (Кіеў, 2010);
• «Беларуская музыка ў кантэксце міжкультурнага дыялогу» (Венецыя, Італія 2011)»;
• “Майстэрства ансамбля” (Нясвіж, 2011);
• «Сучасныя прыёмы ігры на кларнеце (Роўна, Украіна, 2020);
• XII міжнародны навуковы сімпозіум у Акадэміі музыкі ім. Карала Ліпінскага (Вроцлаў, Польшча, 23.02.2021);
• Міжнародная канферэнцыя, прысвечаная 50- годдзю творчай дзейнасці Народнага артыста Украіны, доктара мастацтвазнаўства, члена-карэспандэнта акадэміі навук Украіны, прафесара В.М. Апацкага (Кіеў, Украіна, Нацыянальная музычная акадэмія Украіны імя П.І. Чайкоўскага, 19.03.2021) і інш.

Майстар-класы, праведзеныя У.П. Скараходавым прайшлі ў многіх музычных навучальных установах Беларусі: Баранавічы (2009, 2011, 2015); Брэст (2010, 2022); Гомель (2016); Гродна (2011); Ліда (2011, 2018); Мінск (2010, 2011); Магілёў (2009, 2011); Мазыр (2011); Маладзечна (2010, 2011, 2013), а таксама за мяжой: кансерваторыя г. Пэтах Гарбуз, Ізраіль (2008); Акадэмія музыкі Іерусалім, Ізраіль (2008); Нацыянальная акадэмія музыкі ім. М. Лысенка Львоў, (2009); Белгарадскае музычнае вучылішча Белгарад, Расія (2011), Цэнтр мастацтваў у Венецыі, Італія (2011); Дзіцячая школа мастацтваў у Феадосіі, Украіна (2010), Нацыянальная дзяржаўная акадэмія музыкі Украіны ім. П.І. Чайкоўскага (2010, 2011); X міжнародны фестываль інструментальнай музыкі «Сонечныя кларнеты» (Жытомір, Украіна, Жытомірскі дзяржаўны ўніверсітэт імя Івана Франко, 2019); Кансерваторыя Сан-Францыска, ЗША (2019).

У.П. Скараходаў увесь час клапоціцца аб павышэнні свайго педагагічнага майстэрства. З сапраўды прафесійнай зацікаўленасцю ён выкарыстоўвае ўсе магчымасці, каб заставацца на перадавых пазіцыях сучаснай музычнай педагогікі і выканальніцкага мастацтва. Гэтаму садзейнічаюць і асабістыя кантакты з вядучымі музыкантамі сусветнага класа Бельгіі, Вялікабрытаніі, Ізраіля, Латвіі, Літвы, Расіі, Францыі, Украіны, ЗША, Польшчы: А. Будрысам, прафесарам Літоўскай дзяржаўнай Акадэміі музыкі; П. Месіна, лаўрэатам Міжнародных конкурсаў, салістам сімфанічнага аркестра філармоніі нацый Францыі і Метрапалітэн опера; І. Шуль, прафесарам Іерусалімскай акадэміі музыкі; Х. Швінбергам, прафесарам Бельгійскай каралеўскай Акадэміі музыкі; В. Лявонавым, доктарам мастацтвазнаўства, прафесарам Растоўскага дзяржаўнага ўніверсітэта мастацтва; Р. Маславым, доктарам мастацтвазнаўства, прафесарам Расійскай дзяржаўнай акадэміі музыкі ім. Гнясіных; Марк ван дэ Вілем прафесарам Лонданскай каралеўскай акадэміі музыкі, артыстам сімфанічнага аркестра Лонданскай філармоніі; лаўрэатам міжнародных конкурсаў, салістам Рыжскага квартэта саксафаністаў, выкладчыкам Латвійскай акадэміі музыкі ім. Я. Вітола, Айнарсам Шаблоўскісам; салістам Латвійскага філарманічнага камернага аркестра, мастацкім кіраўніком Рыжскага квартэта саксафаністаў, прафесарам Латвійскай акадэміі музыкі ім. Я. Вітола Артысам Сіманісам; лаўрэатам міжнародных конкурсаў, заслужаным артыстам Рэспублікі Башкартастан, салістам Маскоўскай дзяржаўнай акадэмічнай філармоніі Артурам Назіуліным; лаўрэатам міжнародных конкурсаў, прафесарам Цэнтральнай муніцыпальнай кансерваторыі Парыжа Марыкам Ламбардзі (Францыя); заслужаным артыстам Расіі, прафесарам Расійскай акадэміі музыкі ім. Гнесіных І.Ф. Аленчыкам.

У. П. Скараходаў пастаянна запрашаецца ў якасці старшыні і члена журы розных нацыянальных і міжнародных конкурсаў. Больш за 50 гадоў творчы і арганізатарскі талент педагога накіраваны на развіццё беларускай культуры. Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 22.07.1997 У.П. Скараходаву прысвоена ганаровае званне “Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі”.

У. П. Скараходаў з’яўляецца ганаровым акадэмікам Міжнароднай Акадэміі навук Еўразія (1995), член Міжнароднай арганізацыі па народнай творчасці (IOF), член Сусветнай і Еўрапейскай асацыяцый кларнетыстаў, член Прэзідыума Саюза музычных дзеячаў Беларусі.

За ўклад у развіццё музычнага мастацтва ўзнагароджаны Ганаровымі граматамі і нагрудным знакам Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь, нагрудным знакам Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, медалём Саюза музычных дзеячаў Рэспублікі Беларусь, ганаровым ордэнам “За асаблівыя дасягненні ў развіцці музычнага мастацтва” Нацыянальнай музычнай акадэміі Украіны ім. П.І. Чайкоўскага.

Літаратура аб педагогу:

Бразайціс А. Культурны добрасуседства-важны напрамак палітыкі нашай дзяржавы //газета Літоўскі Кур’ер № 33, жнівень 1999.

Ануфрыеў Г. Праблемы ёсць, песімізму няма // газета 7 дзён, № 31, 2 жніўня 2003.

Турчынскі Б. Натхненне прыходзіць да тых, хто працуе. //Журн. Аркестр, №3, чэрвень-лістапад 2012.

Піліпавіч А. Вучань аб сваім настаўніку. //Майстэрства кларнетыста. Парады настаўніка. Мінск, 2012;

Дадзіёмава В.У. Адцэнні таленту. Весці Беларускай дзяржаўнай акаэміі музыкі, № 24, 2014;

Яканюк В. Л., Ван Бінцюань. Беларуская школа кларнета. Педагагічная, творчая і навуковая дзейнасць прафесара Беларускай акадэміі музыкі У. П. Скараходава //Весці Беларускай дзяржаўнай акаэміі музыкі. – № 40. – 2022.