Кафедра гісторыі музыкі і музычнай беларусістыкі

АЛЕЙНІКАВА ЭЛЬВІРА АНАТОЛЬЕЎНА

Пасада: Дацэнт кафедры гісторыі музыкі і музычнай беларусістыкі
Вучоная ступень: Кандыдат мастацтвазнаўства (1990)
Вучонае званне: Дацэнт (1997)
Адукацыя: Беларуская дзяржаўная кансерваторыя імя А.В Луначарскага (1980, клас канд. мастац. Н.М. Юдзеніч), аспірантура ІМЭФ АН БССР пад кіраўніцтвам доктара мастац. Г.Р. Куляшовай (1986)
Выкладаемыя дысцыпліны: Гісторыя рускай музыкі, Гісторыя музыкі стран Еўразіі, Гісторыя музыкі Расіі ХХ‑XXI стагоддзяў, Спецыяльны клас, Навуковае кіраўніцтва магістэрскай дысертацыяй, Навуковае кіраўніцтва кандыдацкай дысертацыяй


Нарадзілася 26 красавіка 1956 года.

Пасля заканчэння Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі імя А.В.Луначарскага ў 1980‑1983 працавала выкладчыкам дысцыплін музыказнаўчага цыкла ў Гродзенскім музычным вучылішчы; у 1986‑1988 ‑ навуковым супрацоўнікам аддзела музычнага мастацтва ІМЭФ АН БССР; у 1988‑1991 – музычным рэдактарам Упраўлення мастацтваў Міністэрства культуры БССР.

Кандыдацкая дысертацыя: «Паэзія Максіма Багдановіча ў творчасці беларускіх кампазітараў» / Дзярж. кансерваторыя ЛітССР. ‑ Вільнюс, 1990.

Ва ўстанове адукацыі «Беларуская дзяржаўная акадэмія музыкі» працуе з 1991 года, у 20052019 гг. узначальвала кафедру гісторыі музыкі.

Яўляецца аўтарытэтным у краіне спецыялістам-музыкаведам, аўтарам навуковых публікацый, складальнікам і рэцэнзентам зборнікаў навуковых артыкулаў, вучэбных праграм і вучэбна-метадычных комплексаў, членам грамадскіх арганізацый «Беларускі саюз кампазітараў», «Беларускі саюз музычных  дзеячоў».

Член журы па стварэнню новага Гімна РБ; пастаянны член мастацкага савета Міністэрства культуры РБ па набыцці музычных твораў беларускіх кампазітараў; член журы рэспубліканскага конкурсу тэатральнага мастацтва «Нацыянальная тэатральная прэмія» (2014, 2016). Аўтар звыш 90 перадач, якія ўвайшлі ў Нацыянальны фонд НДТРК РБ.

Навуковыя інтарэсы ахопліваюць разнастайныя праблемы айчыннай музыкі, сінтэзу мастацтваў, кампаратывістыкі, кампазітарскай творчасці.

У 2006—2010 удзельнічала ў дзярж. праграме «Культура» ў стварэнні «Фонда бел. музыкі ХХ стагоддзя». Навуковы кіраўнік навук.-даслед. тэм каф. «Айчынная і сусветая муз. культура: асаблівасці гіст. развіцця і шляхі ўзаемадзеяння» (2011—2015), «Муз. мастацтва Беларусі ў кантэксце сусветнага муз. працэсу: на шляху да нац. самаідэнтыфікацыі» (с 2016).

Вучні неаднаразова ўдзельнічалі ў навук. канф., былі пераможцамі рэсп. і міжнар. конкурсаў студ. работ: В. Рыдкіна (2011), Е. Мароз (2012), І. Філімовіч (2014), М. Сысоева (Масква, 2010), В. Пецько (Тбілісі, 2012), Л. Петрова (Тбілісі, 2012), Е. Мароз (Масква, 2013), Н. Калдаева (Мінск, 2019). Навук. кіраўнік. канд. дыс. Чжан Юань (2016), Гао Юнь (2020). Больш за 70 абароненых магістрантаў працуюць у вядучых ун-тах КНР.

Аўтар першай у рэсп. пласцінкі «Беларускія народныя казкі» (фірма «Рус. дыск»; 1993).

Узнагароджана Ганаровымі граматамі гарадскога савета дэпутатаў (2003), Міністэрства культуры РБ (2008, 2016), Ганаровым знакам Міністэрства культуры РБ (2010), Граматай Міністэрства адукацыі РБ (2012), лаўрэат I прэміі Спец. фонда Прэзідэнта РБ па сац. падтрымцы адораных навучэнцаў і студэнтаў (2013).

Аўтар артыкулаў у «Энцыкл. літаратуры і мастацтва Беларусі», энцыклапедыі «Гісторыя Беларусі», газ. «Сов. Белоруссия», «Знамя юности», «Чырвоная змена», «Культура», «Вечерний Минск».

 

Публікацыі:

  • Музыкальный театр Белоруссии: (дооктябрьский период). ‑ Минск, 1990 (в соавт.);
  • Мастацтва: вучэбны дапаможнік-хрэстаматыя па сусветнай мастацкай культуры для 10 класа.— Мінск, 1998 (в соавт.).

 

Артыкулы:

  • «Былі. Ёсць. Будзем» (аб оперы Ул. Солтана «Дзікае паляванне караля Стаха» // Беларусь. – 1990. – № 11;
  • «Болящий дух врачует песнопенье…» (Духовные искания русских композиторов ХIХ века) // Святая Русь. – 2001. – № 3;
  • В лучах Серебряного века (муз.-поэтическая проблематика в бел. литературоведении начала ХХ в.) // Весці БДАМ.— 2002.— № 2;
  • С. Г. Нисневич: старейшина бел. музыкознания, историк, педагог // Страницы истории БГАМ.— Минск, 2007;
  • Духовные парадигмы в творчестве соврем. бел. композиторов // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі: зб. арт.— Мінск, 2007.— Вып. 2;
  • Духовное пространство общества на рубеже веков // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі: зб. арт.— Мінск, 2007.— Вып. 3;
  • Поэзия и музыка: к проблеме структурно-композиционных и интонационно-звуковых аналогий // Бел. ист. музыкознание: науч. парадигмы, тенденции, перспективы.— Минск, 2008.— Вып. 16;
  • Тенденции неосакрализации муз. жанров в творч. комп. славянских регионов постсоветского пространства // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі.— Мінск, 2008.— Вып. 5;
  • Свет муз.- паэтычных рэалій «Беларускага песеннага зборніка» Міколы Куліковіча // Весці БДАМ.— 2009.— № 14;
  • Беларусь и Китай: диалог культур в музыкальном пространстве конца ХХ – начала ХХI века // Музычная культура Беларусі на скрыжаванні еўрапейскіх шляхоў. – Нясвіж, 2009;
  • Мікола Равенскі: на шляху да спасціжэння стылю // Весці БДАМ.— 2010.— № 16;
  • Восточные интенции в тврчестве современных композиторов Беларуси // Музычныя скарбы беларускай зямлі. – Нясвіж, 2010;
  • Диалектика sacrum/profanum в отечественной хоровой музыке конца ХХ – начала ХХI века // Культура. Наука. Творчество. – Минск: БГУКИ, 2010;
  • Рус. поэзия в вок. творч. комп. Беларуси // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі.— Мінск, 2011.— Вып. 11;
  • «Знае сэрца — зноў сонца заззяе…»: роздум аб вакальнай спадчыне Эльзы Зубковіч // Навук. працы БДАМ.— Мінск, 2011.— Вып. 26: Музычная культура Беларусі на скрыжаванні эпох;
  • Проблемы худ. адекватности интерпретации поэтического текста в кам.-вок. музыке бел. комп. // Музыка и слово: аллюзии, контакты, взаимодействия.— Минск, БГАМ, 2012;
  • У истоков отечественного музыкознания. Сима Гарасимовна Нисневич // Весці БДАМ.— 2012.— № 20;
  • Г. Кулешова – историк, ученый, педагог // Весці БДАМ.— 2012.— № 20;
  • Размышления об отечественной музыки в центре Европы // Весці БДАМ.— 2012.— № 21;
  • «Расколотая целостность» отечественной музыки или об актуальности изучения творчества композиторов белорусского зарубежья // Культура. Наука. Творчество. – Минск: БГУКИ, 2012;
  • Музыка — живопись — литература: проблемы компаративистского анализа // Науч. тр. БГАМ.— Минск, 2014.— Вып. 33: Музыка в синтезе искусств;
  • Музыкально-поэтические интенции в вокальном творчестве В. Помозова // Культура. Наука. Творчество. – Минск: БГУКИ, 2014;
  • Вакальны цыкл Я. Паплаўскага “У дзень гневу”: да пытання адраджэння паэзіі Алеся Гаруна ў творчасці сучасных беларускіх кампазітараў // Мастацкія цуды нясвіжскай зямлі. – Нясвіж, 2014;
  • Проблемы «диалога» слова и музыки в вок. произв. бел. комп.: (на примере творч. Н. И. Аладова) // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі.— Мінск, 2016.
  • Белорусская камерно-вокальная музыка: к проблеме жанровой типологии и художественной адекватности интерпретации поэтического текста // Культура. Наука. Творчество. – Минск: БГУКИ, 2016;
  • Вопросы театральности рус. вок. музыки ХIХ в.: истоки, традиции и перспективы // Музыкальный театр в пространстве европейской культуры/ Науч. тр. БГАМ.— Минск, 2017.— Вып. 40;
  • В поисках национального интонационного словаря в вокальных произведениях белорусских композиторов (на материале творчества А. Туренкова) // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі.— Мінск, 2017;
  • На шляху фарміравання інтанацыйнага слоўніка айчыннай вакальнай лірыкі (на матэрыяле песень С.М. Новіка-Пяюна) // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі.— Мінск, 2019.— Вып. 26;
  • Цезарь Кюи и Станислав Монюшко: к вопросу о западном векторе в русском «кучкизме» // Мастацкая прастора Еўропы ХIX – пачатку XXI стагоддзя і Станіслаў Манюшка: гісторыя, сучасны стан. – Мінск, 2021;
  • Между прошлым и грядущим: о творчестве композитора Владимира Ребикова // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі.— Мінск, 2021.— Вып. 29;
  • Владимир Солтан // Энциклопедический справочник к 90-летию Вл. Короткевича. – Минск, 2021.

 

Составление:

  • Из истории БГАМ.— Минск, 2007;
  • Из истории каф. композиции БГАМ, 1932—2007: кам.-вок. произв.— Минск, 2007 (в соавт.);
  • Соврем. проблемы комп. творч. // Науч. тр. БГАМ.— Минск, 2010.— Вып. 24;
  • Музыка и слово: аллюзии, контакты, взаимодействия // Науч. тр. БГАМ.— Минск, 2012.— Вып. 27;
  • Страницы истории рус. музыки: очерки, ст.: к юбилею Т. А. Щербаковой.— Минск, 2012;
  • Музыка в синтезе искусств // Науч. тр. БГАМ.— Минск, 2014.— Вып. 33;
  • Музыкальный театр в пространстве европейской культуры// Науч. тр. БГАМ.— Минск, 2017.— Вып. 40.

 

pic pic pic