Гісторыя кафедры спеваў
З першых дзён работы Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі (цяпер – Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі) кафедра спеваў пастаянна займала адно з вядучых месцаў сярод выканальніцкіх кафедраў. Гэтаму спрыялі агульная пеўчая культура беларускага народа, а таксама высокі прафесійны ўзровень тых вядомых спевакоў мінулага стагоддзя, хто стаяў ля вытокаў вышэйшай вакальнай адукацыі ў Беларусі і быў партнёрам Фёдара Іванавіча Шаляпіна, Антаніны Васільеўны Нежданавай і Леаніда Вітальевіча Собінава: гэта Антон Пятровіч Баначыч, Павел Ільіч Ціханаў, Яўген Эдуардавіч Вітынг. Імі былі выхаваны першыя ў Беларусі народныя артысты СССР і БССР Ларыса Пампееўна Аляксандроўская, Мікалай Дзмітрыевіч Ворвулеў, Міхаіл Іванавіч Дзянісаў, Соф’я Юр’еўна Друкер, Ісідор Міхайлавіч Балоцін і інш. Іх справу працягнулі такія выдатныя спевакі, як прафесар Сяргей Дзмітрыевіч Асколкаў, народная артыстка СССР, прафесар Тамара Мікалаеўна Ніжнікава, народны артыст БССР, прафесар Анатоль Міхайлавіч Генералаў, народная артыстка БССР, прафесар Лідзія Іванаўна Галушкіна, заслужаны артыст Беларусі, кандыдат мастацтвазнаўства, прафесар Леанід Пятровіч Івашкоў, народная артыстка БССР, дацэнт Ірына Сямёнаўна Шыкунова, народная артыстка БССР, дацэнт Любоў Канстанцінаўна Каспорская.
Сёння традыцыі беларускай пеўчай школы развіваюць вядомыя спевакі і педагогі: заслужаная артыстка БССР, прафесар Людміла Якаўлеўна Колас (загадчык кафедры з 2006 па 2014), народны артыст Беларусі, прафесар Пётр Васільевіч Рыдзігер, заслужаны артыст Беларусі, дацэнт Міхаіл Аляксандравіч Зданевіч, заслужаны артыст Беларусі і Украіны, дацэнт Міхаіл Аляксандравіч Жылюк, заслужаны артыст РСФСР, дацэнт Мікалай Сяргеевіч Маісеенка, дацэнт Людміла Іванаўна Шчарбакова, народная артыстка Беларусі, дацэнт па пасадзе Наталля Аляксандраўна Руднева, заслужаная артыстка Беларусі, дацэнт па пасадзе Алена Уладзіміраўна Шведава, старэйшы выкладчык Дзіна Аляксееўна Трухан-Багданава, дацэнт Васіль Іванавіч Кліндухоў. Скончылі аспірантуру і паспяхова працуюць на кафедры маладыя выкладчыкі Лой Ірына Уладзіміраўна, старэйшы выкладчык Белая Святлана Аляксандраўна. У цяперашні час кафедру ўзначальвае дацэнт Таццяна Мікалаеўна Цыбульская.
На кафедры выкладаюць вядомыя ў рэспубліцы спевакі: народная артыстка Беларусі, прафесар Анастасія Ігараўна Масквіна, народная артыстка Беларусі, дацэнт Ніна Уладзіміраўна Шарубіна, народны артыст Беларуі, дацэнт па пасадзе Сяргей Валянцінавіч Франкоўскі, заслужаная артыстка Беларусі, дацэнт па пасадзе Таццяна Аляксандраўна Траццяк, салістка Беларускага дзяржаўнага акадэмічнага музычнага тэатра, старэйшы выкладчык Лідзія Аляксандраўна Кузьміцкая. Будучы лаўрэатамі міжнародных і нацыянальных конкурсаў, маючы вопыт выступлення на вялікіх оперных сцэнах і прэстыжных канцэртных пляцоўках, яны выхоўваюць новае пакаленне майстроў вакальнага мастацтва. Педагагічны склад кафедры пастаянна папаўняецца спецыялістамі высокага выканальніцкага ўзроўня. За апошнія пяць гадоў ў склад кафедры ўвайшлі заслужаная артыстка Беларусі, старэйшы выкладчык Алена Генадзеўна Бундзелева, старшыня цыклавой камісіі “Спевы” МДМК імя М.І. Глінкі, дацэнт па пасадзе кафедры спеваў Вольга Аляксандраўна Косарава. На кафедры працуюць маладыя педагогі, якія паспяхова скончылі магістратуру і якія атрымалі ступень магістра мастацтвазнаўства: старэйшы выкладчык Мікалай Мікалаевіч Раманчук, выкладчык Скварко Ірына Баляславаўна.
Кафедра спеваў ганарыцца сваімі лаўрэатамі міжнародных конкурсаў: Валерыем Кучынскім, Міхаілам Зданевічам, Людмілай Колас, Віктарам Скорабагатавым, Міхаілам Жылюком, Маратам Грыгорчыкам, Міхаілам Рысавым, Іванам Шупенічам, Ірынай Гардзей, Сяргеем Франкоўскім, Алегам Кавалеўскім, Аленай Сало, Андрэем Марозавым, Уладзімірам Марозам, Настассяй Масквіной, Таццянай Гаўрылавай, Людмілай Лазарчык, Наталляй Аляксандровіч, Юрыем Гарадзецкім, Іллёй Сільчуковым, Аксанай Волкавай, Дзінай Трухан-Багданавай, Паўлінай Елісеевай, Людмілай Карпук, Мартай Данусевіч, Паўлам Пятровым, Марыяй Шабуняй, Анатолем Сіўко і інш.
За апошнія гады ў Акадэміі музыкі на базе кафедры спеваў былі арганізаваны майстар-класы з вядомымі музыкамі, сярод якіх Драгамір Нэнаў (Балгарыя), Дзмітрый Удовін (Расія), Аліўе Эт (Францыя), Дзмітрый Хварастоўскі (Расія), Крысціян Мандзоні (Італія), Мехтхільда Бах (Германія), Кацярынай Старадуброўскай (Расія) і інш.
Выкладчыкамі і выхаванцамі кафедры вядзецца актыўная канцэртная дзейнасць як на розных сцэнічных пляцоўках Беларусі, так і за яе межамі. Дзякуючы маладым талентам беларуская вакальная выканальніцкая школа ідзе па шляху інтэграцыі ў еўрапейскую і сусветную культурную прастору, сцвярджаючы высокі культурны статус краіны. Галасы беларускіх спевакоў, выпускнікоў Беларускай дзяржаўнай акадэміі музыкі, гучаць на вядомых сусветных сцэнах: Metropolitan opera ў Злучаных Штатах Амерыкі, Каралеўскага тэатра Covent Garden ў Вялікабрытаніі, La Scala ў Італіі і іншых вядучых еўрапейскіх і сусветных тэатральных пляцоўка
Гісторыя кафедры опернай падрыхтоўкі і харэаграфіі
У 1939 годзе па ініцыятыве загадчыка кафедры сольных спеваў Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі прафесара П.Ціханава пры кансерваторыі была створана оперная студыя. Узначаліла студыю прафесар А.Шперлінг, затым яе змяніў дацэнт С.Капара. У студыі працавалі дырыжоры Н.Балазоўскі і Р.Рубінштэйн, рэжысёр П.Златагораў, якія шмат зрабілі для павышэння ўзроўню акцёрскага майстэрства беларускіх спевакоў. Лепшымі выканаўцамі оперных партый былі студэнты. Р.Еўраеў, Е.Пашкова, Л.Тупчанка, В.Фурс, М.Гарэлік, С.Айзенберг, Е.Шарэйка. За два гады (1939-1941) былі пастаўлены оперы “Вяселле Фігаро”, “Яўгеній Анегін”, “Севільскі цырульнік”, музычная камедыя М.Чуркіна “Кок-сагыз”, якія атрымалі прызнанне шырокай музычнай грамадскасці. У аркестры опернай студыі пачыналі сваю прафесійную дзейнасць скрыпачы Б.Афанасьеў, М.Браценнікаў і С.Асновіч, у студыйным хоры спявалі В.Барысенка і Л.Масленнікава (пасля абедзве – народныя артысткі РСФСР, салісткі Вялікага тэатра СССР).
Зноў оперная студыя была арганізавана ў 1960 годзе і з тых часоў непасрэдна звязана з кафедрай опернай падрыхтоўкі. Узначаліў студыю рэжысёр С.Капара. Сцэнічную падрыхтоўку вялі дырыжоры І.Гітгарц, Р.Рубінштэйн, С.Ратнер, рэжысёры М.Сердобаў і Ю.Ужэнцаў. Значную ролю ў рабоце кафедры мелі старэйшыя педагогі: М.М.Сердобаў, вядомы оперны спявак і энтузіяст опернага мастацтва, і Д.М.Румянцаў. З 1964 года кафедру ўзначаліў Ю.К.Новікаў, выкладалі Г.Н.Дугашаў, Л.П.Лях, Р.Я.Еўраеў, В.А.Захараў і інш. У 1960-1973 гадах было пастаўлена больш за 20 опер, сярод іх амаль палову рэпертуару займалі савецкія і беларускія спектаклі. Прыкметнай з’явай музычнага мастацтва краіны стала першая пастаноўка оперы П.Падкавырава “Павел Карчагін” па раману М.Астроўскага “Як гартавалася сталь” (1967).
З 1975 года кафедрай опернай падрыхтоўкі кіраваў Ю.Р.Ужанцаў. Для працы на кафедры былі запрошаны С.А.Штэйн, М.М.Ізворска-Елізар’ева, А.М.Лапуноў, А.М.Дадзішкіліяні. У перыяд з 1975 па 1978 гг. оперная студыя паказала восем новых спектакляў, у тым ліку оперы беларускіх аўтараў. Пасля Ю.Р.Ужанцава кафедрай загадваў (з верасня 1979 па 1983 год) заслужаны артыст БССР В.Д.Ганчарэнка, які меў вялікі стаж опернага спевака. За гэты час было пастаўлена некалькі спектакляў, оперы “Севільскі цырульнік” і “Паяцы” атрымалі найбольшае прызнанне. Прафесар МДК Я.Я.Рацэр, будучы старшынёй ДЭК, адзначаў, што “кафедра расце творча, спектаклі пастаўлены дасканала, з добрым густам; гэта бясспрэчны поспех опернай студыі, выдатная вучэбная работа”.
З 1983 да 2012 года кафедрай опернай падрыхтоўкі кіраваў заслужаны артыст БССР, дацэнт М.А.Зданевіч. У перыяд да 2012 года опернай студыяй было пастаўлена больш за 40 оперных спектакляў, якія мелі вялікі поспех у гледача: оперы “Кармэн”, “Паяцы”, “Яўген Анегін”, “Сельскі гонар”, “Мамаша Кураж”, “Любоўны напой”, “Севільскі цырульнік”, “Вяселле Фігара”, “Травіята”, “Іаланта”, “Фауст” і інш.
Вялікі ўклад у работу кафедры ўнеслі заслужаны артыст БССР Я.М.Паўловіч, заслужаная артыстка БССР Т.Н.Аляксеева, народная артыстка Беларусі Н.С.Давыдзенка, народны артыст БССР С.А.Штэйн, старэйшыя выкладчыкі І.З.Смушкевіч і С.А.Нікіпелава. У апошнія гады скончылі сваю працоўную дзейнасць на кафедры прафесар Ю.К.Новікаў, стаж працы якога на кафедры складаў звыш 25 гадоў, і дацэнт Э.У.Арашкевіч.
Кафедра харэаграфіі была арганізавана ў 1994 годзе пад кіраўніцтвам заслужанага дзеяча мастацтваў БССР, лаўрэата Дзяржаўнай прэміі Беларусі, доктара мастацтвазнаўства, прафесара Ю.М.Чурко. Упершыню ў рэспубліцы пачалася падрыхтоўка харэографаў з вышэйшай адукацыяй. У верасні 2010 года кафедру харэаграфіі ўзначаліў народны артыст СССР, прафесар В.М.Елізар’еў. 25 красавіка 2011 года кафедра опернай падрыхтоўкі была аб’яднана з кафедрай харэаграфіі.
З 2013 па 2022 год кафедрай опернай падрыхтоўкі і харэаграфіі кіравала І.М.Гаранец. У гэты перыяд было пастаўлена больш за 25 спектакляў, сярод якіх “Кажан”, “Яўген Анегін”, “Травіята”, “Так паступаюць усе жанчыны”, “Іаланта”, “Сем нявест і адзін жаніх”, “Чароўная флейта”, “Дзіця і чараўніцтва”, “Царская нявеста”, “Багема”, “Басцьен і Басцьена”, “Фауст”, “Алека” і інш.
Педагагічны склад кафедры значна абнавіўся. У цяперашні час выкладаюць Ірына Генадзьеўна Крыкунова (загадчык кафедры), прафесар Валянцін Мікалаевіч Елізар’еў, прафесар Віктар Уладзіміравіч Саркіс’ян, прафесар Аляксандр Міхайлавіч Анісімаў, дацэнт Ганна Дзмітрыеўна Маторная, дацэнт Вольга Аляксандраўна Лаппо, дацэнт Наталля Мікалаеўна Фурман, дацэнт Аляксандр Іванавіч Высоцкі, старшыя выкладчыкі Ніна Мікалаеўна Дзьячэнка, Сяргей Леанідавіч Мікель, Марына Мікалаеўна Трэццякова, Юрый Аляксандравіч Караваеў, выкладчыкі Ксенія Русланаўна Мялешка і Дзмітрый Яўгеньевіч Бахталін.
Вучэбная дзейнасць кафедры заснавана на лепшых прыкладах айчыннай і сусветнай опернай культуры і накіравана на дасягненне высокага прафесійнага майстэрства, развіццё прыродных вакальных і акцёрскіх дадзеных, фарміраванне творчай індывідуальнасці.
