Дзейнасць аддзялення народных інструментаў Беларускай дзяржаўнай кансерваторыі пачалася ў 1937 годзе, калі быў адкрыты клас народных інструментаў, які ўключаў некалькі студэнтаў па спецыяльнасцях цымбалы, баян, домра і балалайка. Першым прыкметным поспехам выканаўцаў на струнных народных інструментах з БССР была перамога цымбалістаў і. Жыновіча (II прэмія) і А.Астрамецкага (III прэмія), домрыста м. Лысенкі (III прэмія) і балалаечніка г. Жыхарава (дыплом) на Усесаюзным конкурсе выканаўцаў на народных інструментах у 1939 годзе. У 1941-1945 гадах дзейнасць класа народных інструментаў была перапыненая вайной з фашысцкай Германіяй.
У 1949 годзе на базе дзеючага класа была арганізавана кафедра народных інструментаў, якую ўзначаліў (1949-1963) выбітны цымбаліст-віртуоз, заснавальнік беларускай прафесійнай цымбальнай школы, мастацкі кіраўнік і дырыжор Дзяржаўнага народнага аркестра БССР Іосіф Іосіфавіч Жыновіч, удастоены пасля ганаровага звання народны артыст СССР, вучонага звання прафесар і Дзяржаўнай прэміі БССР. Пасля І. І. Жыновіча кафедрай плённа кіравалі такія вядомыя музыканты, як дацэнт Георгій Іванавіч Жыхараў (1963-1973) і Заслужаны дзеяч культуры БССР, прафесар Міхаіл Рыгоравіч Солапаў (1973-1980).
Разам з і.і. Жыновічам ля вытокаў дзейнасці кафедры народных інструментаў стаялі Георгій Іванавіч Жыхараў – заснавальнік беларускай прафесійнай домрава-балалайскай школы і Эльфрыда Мікалаеўна Азарэвіч, якая паклала пачатак беларускай прафесійнай баяннай школе. Некалькі пазней на кафедру прыйшоў выпускнік г.і. Жыхарава Павел Карлавіч Пагоцкі (балалайка). Далейшае папаўненне і пашырэнне складу кафедры, а таксама змена пакаленняў выкладчыкаў у асноўным адбываліся за кошт яе найбольш таленавітых выпускнікоў. Так, справа нашых заснавальнікаў працягнулі прадстаўнікі пакалення 1930-х гг.: Эдуард Міхайлавіч Лембович (баян), Мікалай Вікенцьевіч Прошка (балалайка), Галіна Віктараўна Асмалоўская (домра). Некалькі пазней у склад кафедры ўлілося пакаленне 1940-х гг.: Валянцін Аляксеевіч Чабан і Таццяна Пятроўна Брагінец (баян), Яўген Пятровіч Гладкоў і Таццяна Пятроўна Сяргеенка (цымбалы), Валянцін Міхайлавіч Шчарбак (балалайка).
З часам пашыраўся шэраг інструментальных класаў кафедры. Разам з існавалымі з моманту яе заснавання класамі баяна, цымбал, домры, балалайкі ў канцы 1960-х гадоў быў адкрыты клас акардэона, у 1977 годзе – гітары, у 2005 годзе – мандаліны. Рос таксама ўзровень адукацыі: з’яўленне ў 1968 годзе асістэнтуры-стажыроўкі забяспечыла падрыхтоўку для кансерваторыі выкладчыкаў вышэйшай кваліфікацыі.
Да канца 1970-х гг.у склад кафедры ўлілося новае пакаленне супрацоўнікаў. Колькасць выкладчыкаў струнных народных інструментаў, баяна і акардэона расло. Падзел кафедры стала неабходнасцю, якая забяспечвае засяроджанасць на спецыфіцы музычна-выканальніцкай дзейнасці. Сярод» струннікаў ” склад кафедры папоўнілі Кошалеў Мікалай Пятровіч і Бялышаў Уладзімір Анатольевіч (гітара), Леанід Іванавіч Чарняк і Мікалай Мікалаевіч Марэцкі (домра), Таццяна Віктараўна Ялецкая (цымбалы).
У 1980 годзе кафедра народных інструментаў падзялілася на кафедру баяна і акардэона (загадчык кафедры – заслужаны артыст БССР, прафесар Н.І. Сеўрукоў) і кафедру струнных народных інструментаў, якую на працягу 42 гадоў узначальваў народны артыст Беларусі, прафесар я.п. Гладкоў. У 1980-я гг.склад кафедры струнных народных інструментаў папоўнілі Рыма Уладзіміраўна Падайніцына (цымбалы), Валерый Серафімавіч Жывалеўскі і Яўген Міхайлавіч Грыдзюшка (гітара). У пачатку 1990-х гг.на кафедры стала працаваць Марына Віктараўна Ільіна (балалайка).
Асноўныя напрамкі работы кафедры-вучэбна-выхаваўчая, канцэртна-выканальніцкая і навукова-даследчая дзейнасць. Пазначанае кола інтарэсаў дадзенага структурнага падраздзялення акадэміі забяспечвае пастаянную сувязь тэорыі з практыкай і спрыяе як захаванню, так і прымнажэнню дасягненняў айчыннай Народна-інструментальнай культуры.
Распад СССР і адкрыццё межаў спрыялі актывізацыі міжнародных сувязяў кафедры з замежнымі музыкамі. У геаметрычнай прагрэсіі расце колькасць удзелу студэнтаў у міжнародных конкурсах і майстар-класах. Гастрольная жыццё становіцца неад’емнай часткай адукацыйнага працэсу.
У пачатку XXI стагоддзя на кафедру прыйшлі Павел Аляксандравіч Бельскі і Павел Яўгенавіч Кухта (гітара), Ларыса Леанідаўна Рыдлёўская і Вераніка Аляксандраўна прадзед (цымбалы), Наталля Аляксандраўна Корсак (домра, мандаліна).
З 2022 г. кафедру струнных народных інструментаў узначальвае выпускніца 2009 г. (клас цымбалаў е. п. Гладкова), кандыдат мастацтвазнаўства (навуковы кіраўнік – е. в. Куракіна), канцэртуе музыкант, лаўрэат міжнародных конкурсаў В. А. прадзед. У цяперашні час на кафедры 9 асноўных супрацоўнікаў і 1 сумяшчальнік. З іх чацвёра цымбалістаў (е.п. Гладкоў, Р.В. Подойницына, В. А. прадзед, т. м. Сушчэня (сумяшчальнік)), трое гітарыстаў (В. С. Жывалеўскі, е. м. Гридюшко, д. с. Шахаб), двое домристов (л. і. Чарняк, Н. Ф. Лазутская), і адзін балалаечник (м. в. Ільіна).
На базе кафедры струнных народных інструментаў функцыянуе тры аркестравых калектыву: аркестр рускіх народных інструментаў (маст.рука. і Дзір. Э. б. Тахірава), аркестр беларускіх народных інструментаў (маст.рука. і Дзір. А. Д. Анісовіч), Мандалінна-гітарны аркестр (маст.рука. і Дзір. Я.а. Валасюк) і два вялікіх ансамбля: ансамбль цымбалістаў «лілея» пад кіраўніцтвам Я. п. Гладкова і ансамбль народных інструментаў пад кіраўніцтвам Л. І. Чарняка.
Кафедра ініцыюе і актыўна падтрымлівае правядзенне рэспубліканскіх конкурсаў, фестываляў, канферэнцый, мэтай якіх з’яўляецца захаванне і развіццё дасягненняў школы ігры на струнных народных інструментах, павышэнне ўзроўню выканальніцкага майстэрства, абуджэнне цікавасці слухачоў, музычнай грамадскасці да вытокаў нацыянальнай музычнай культуры.
Так, прайшло шэсць рэспубліканскіх фестываляў ім. Жыхарава (апошні ў 2022 г.), два рэспубліканскія адкрытыя конкурсы выканаўцаў на цымбалах (апошні ў 2023 г.), два адкрытыя конкурсы факультэта народных інструментаў (апошні ў 2023 г.). Акрамя актыўнай канцэртнай дзейнасці, як студэнтаў, так і калектываў кафедры, іх прафесіяналізм і высокі ўзровень майстэрства пацвярджаецца на прэстыжных міжнародных конкурсах. Сярод апошніх перамог:
