Лихач Тамара Владимировна

Должность: Доцент кафедры истории музыки и музыкальной белорусистики
Ученая степень: Кандидат искусствоведения (1997)
Ученое звание: Доцент (2001)
Образование: Белорусская государственная консерватория им. А.В. Луначарского (1986, класс Н.В. Шиманского), аспирантура ИИЭФ АН БССР (1989) под руководством И.Д. Назиной
Преподаваемые дисциплины: История белорусской музыки, История белорусской литургической музыки, Основы архивно-библографической работы, Музыкальное источниковедение, Методика преподавания музыкально-исторических дисциплин, Специальный класс, Научное руководство магистерскими и кандидатскими диссертациями

---

Родилась 3 марта 1960 в г.Вилейка (Минская обл., Беларусь). Музыковед.

В БГК в 1989—1991 преп. каф. истории музыки (по совмест.); в 1991—2000 преп. каф. бел. музыки (по совмест.); в 2000—2017 доцент каф. бел. музыки; с 2017 по н. вр. доцент каф. истории музыки и муз. белорусистики. В 1997—2000 зав. ПНИЛМ Белорусской государственной академии музыки. Участвует в работе экспертных комиссий по дисс.

Читает лекционные курсы для музыковедов и общ. курсы: «История муз. культуры Беларуси до ХХ в.», «История бел. музыки ХХ в.», «Литургическая музыка Беларуси», «История бел. музыки» для магистрантов и асп. Белорусской государственной академии музыки, разделы коллективных курсов «Новое в музыковедении», «Введение в музыковедение». Ведет спец. кл., руководит аспирантами, магистрантами и соискателями, курсовыми и дипломными работами студ., регулярно читает лекции на ФПКП. Разработан и читается оригинальный авторский спец. курс для музыковедов, дирижеров хора и комп. «Литургическая музыка Беларуси».

Сфера научных интересов: муз. культура Беларуси, история литургических традиций в Беларуси. Под науч. рук. Т. В. Лихач были выполнены и защищены канд. дисс.: С. И. Шейпа (2009), И. И. Жуковская (2014).

Публикации: Тэорыя харальных спеваў на Беларусi.— Мінск, 1999; Літургічная музыка на Беларусі: у 3 ч.— Мінск, 2008.— Ч. 1: Каталіцкая традыцыя.

Статьи:

• Страницы прошлого муз. культуры Белоруссии (XVIII в.) // Вопросы культуры и искусства Белоруссии: респ. межведомственный сб.— Минск, 1987.— Вып. 6;
• Григорианский хорал в литургических книгах Белоруссии XVIII в. // Наш радавод: материалы Междунар. науч. конф. по региональной истории Восточной Европы «Культура народов Великого Княжества Литовского и Белоруссии XIII — начала XX в.», Гродно, 22—24 окт. 1991.— Гродно, 1991.— Кн. 3;
• У пошуках старадаўняй музыкi // Мастацтва Беларусi.— 1992.— № 6;
• Муз.-теорет. пособ. по григориан-скому пению в ВКЛ // Наш радавод: матэрыялы Мiжнароднай навук. канф. «Царква i культура народаў Вялiкага Княства Лiтоўскага i Беларусi XIII — пач. XX стагоддзяў», Гродна, 28 верас.— 1 кастр.— Гродна, 1992.— Кн. 4;
• Сигизмунд Лауксмин и его «Ars et praxis musica» в просветительской традиции католических орденов. С. Лауксмин. Теория и практика музыки // Муз. академия.— 1993.— № 4;
• Музычны рэпертуар слонiмскага бернардзiнскага кляштара ў XVIII стагоддзі // Весцi АН Беларусi. Сер. гуманiтарных навук.— 1994.— № 3;
• Арганы i званы каталiцкiх касцёлаў Беларусi // Мастацтва.— 1995.— № 4; Музычныя бурсы езуiтаў на Беларусi // Мастацтва.— 1995.— № 6;
• З гiсторыi музычна-асветнiцкай дзейнасцi каталiцкiх ордэнаў у Беларусi // Праблемы этнамузыкалогii i гiсторыi музыкi ў сучасных даследаваннях: зб. дакладаў III Навук. чытанняў памяцi Л. С. Мухарынскай, Мiнск, 24—25 сак. 1994.— Мінск, 1996;
• Каталiцкiя iнструментальныя капэлы Беларусi // Мастацтва.— 1996.— № 10;
• Каталiцкая iнструментальная музыка на Беларусi // Мастацтва.— 1996.— № 11;
• Музычнае мастацтва ўнiяцкай царквы // Вiцебскi сшытак: гiст. навук.-папулярны часопiс.— Вiцебск, 1996;
• Нясвiжскi бенедыкцiнец А. А. Варанец i яго падручнiк музыкi // Мастацкая культура Нясвiжа: гiсторыя i сучаснасць: матэрыялы навук. канф., Нясвiж, 17 мая 1996.— Мiнск, 1996;
• Харальная традыцыя на Беларусi // Пеўчая акадэмiя: Сучасны стан пеўчых традыцый на Беларусi: тэзiсы I, II, III тэарэт. канф., 7—9 лют. 1995, 14—16 лют. 1996, 18—21 лют. 1997.— Гомель, 1997;
• Музыка драматызаваных абрадаў Перадвелiкоднага тыдня ў беларускiх касцелах // Пеўчая акадэмiя: Сучасны стан пеўчых традыцый на Беларусi: тэзiсы I, II, III тэарэт. канф., 7—9 лют. 1995, 14—16 лют. 1996, 18—21 лют. 1997.— Гомель, 1997;
• Старонкi з мiнулага // Мастацтва.— 1997.— № 9; Харальныя рукапiсы нясвiжскiх дамiнiканцаў // Музы Нясвiжа: матэрыялы навук. канф., Нясвiж, 5 мая 1997.— Мінск, 1997;
• Лацiнская гiмнаграфiя ў лiтургiчнай практыцы ўнiяцкай царквы / // Музычная культура Беларусi: пошукi i знаходкi: матэрыялы VII Навук. чытанняў памяцi Л. С. Мухарынскай (1906—1987).— Мінск, 1998;
• Харальныя рукапісы нясвіжскіх дамініканцаў // Нясвіж. Гісторыя. Культура. Мастацтва: Materiały konferencji naukowych w Nieświeżu (1994, 1997).— Warszawa; Minsk, 1998;
• Каталіцкія кляштары і развіццё музычнай культуры Беларусі: Картузія Бярозская // Наша вера.— 1999.— № 2; Каталіцкія кляштары і развіццё музычнай культуры Беларусі: Дамініканцы // Наша вера.— 1999.— № 4 (10);
• Мастацкія канцэпцыі эпохі барока ў беларускай музычнай культуры: (да пастаноўкі праблемы) // Музычная культура Беларусі: праблемы гісторыі і тэорыі: матэрыялы VIII Навук. чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай (1906—1987).— Мінск, 1999;
• Літургічная драма. Літургія. Магніфікат // Беларуская энцыкл.: у 18 т.— Мінск, 1999.— Т. 9;
• Арган у Беларусі. Меса (на Беларусі). Харальны (грыгарыянскі) спеў на Беларусі // Музычны слоўнік беларускарускі.— Мінск, 1999;
• Ордэн дамініканцаў і развіццё музычнай культу-ры Беларусі // Наша вера.— 2000.— № 1;
• Новае ў музычна-літургічнай практыцы ўніяцкай царквы Беларусі // Пяты фест. камернай музыкі «Музы Нясвіжа»: матэрыялы навук. канф. на тэму: «Помнікі мастацкай культуры Беларусі: гісторыя і сучаснасць», 13 мая 2000;
• Каталіцкія канцыяналы другой паловы ХІХ стагоддзя // Мастацкая спадчына Беларусі: шляхі і перспектывы даследавання: тэзісы дакладаў навук.-практ.канф. у рамках фест. камернай музыкі «Музы Нясвіжа», 12 мая 2001.— Мінск, 2001;
• «Дзіўныя бемолі» ў беларускіх ноталінейных ірмалоях XVII стагоддзя // Весці БДАМ.— 2001.— № 1; Пасіён // Беларуская энцыкл.: у 18 т.— Мінск, 2001.— Т. 12;
• Пратэстанцкі харал // Беларуская энцыкл.: у 18 т.— Мінск, 2001.— Т. 13;
• Сацыяльныя арыентацыі ў агульнакультурнай і музычнай дзейнасці каталіцкіх ордэнаў на Беларусі // Сацыягістарычныя даследаванні музычнай культуры Беларусі.— Мінск, 2001;
• Уніяцкія ірмалоі XVII стагоддзя: праблемы натацыі // Беларускае музыказнаўства: матэрыялы ІХ Навук. чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай (1906—1987), Мінск, 20—21 крас. 2000.— Мінск, 2001;
• Каталіцкае манаства і фарміраванне беларускай музычнай культуры // Наша вера.— 2002.— № 1;
• Выдавецкая фірма Ю. Завадскага і развіццё нотадрукавання на Беларусі (тэхнічны аспект) // Музычная культура Беларусі: Гістарычны шлях. Кантакты: матэрыялы Х Навук. чытанняў памяці Л. С. Мухарынскай (1906—1987), Мінск, 5—6 крас. 2001.— Мінск, 2002;
• Харальныя мелодыі службаў афіцыя ў беларускіх рукапісах XVII — пачатку ХІХ стагоддзяў // Беларуская музыка: гісторыя і традыцыі: зб. навук. арт.— Мінск, 2003;
• Сацыяльныя арыентацыі ў дзейнасці каталіцкіх ордэнаў на Беларусі і іх адлюстраванне ў музычнай практыцы // Муз. искусство и муз. образование на рубеже веков: материалы науч. конф. «Беларусь и муз. наследие ХХ столетия: поиски и обретения», Минск, 29—30 нояб. 2001, «Муз. образование в контексте худ. культуры», Минск, 10—11 дек. 2002.— Минск, 2004.— Вып. 2;
• Музычнае мастацтва ўніяцкай царквы Беларусі // Актуальные проблемы мировой худ. культуры: материалы Междунар. науч. конф., Гродно, 25—26 март. 2004: в 2 ч.— Гродно, 2004.— Ч. 1;
• Спадчына Мікалая Дылецкага ў кантэксце ўніяцкай музычнай традыцыі // Соврем. мир и нац. муз. культуры: материалы Междунар. науч. конф. «Нац. традиции и соврем.», Минск, 5—7 окт. 2004.— Минск, 2004;
• Іясафат Кунцэвіч — музыкант // Музычная культура Беларусі і свету: да 100-годдзя Л. С. Мухарынскай // Навук. працы БДАМ.— Вып. 12. Сер. 1: Беларуская музычная культура.— Мінск, 2006;
• Святар Аляксандр Раждзественскі: праваслаўны кампазітар, педагог, публіцыст першых дзесяцігоддзяў ХХ стагоддзя // Культура. Наука. Творч.: сб. науч. ст.— Минск, 2008.— Вып. 2;
• Музычная практыка праваслаўных храмаў Міншчыны другой паловы ХІХ стагоддзя ў люстэрку «Мінскіх епархіяльных ведамасцей» // Весці БДАМ.— 2009.— № 14;
• З гісторыі беларускай праваслаўнай музыкі пачатку ХХ стагоддзя: «Літургіі» М. Анцава і А. Раждзественскага // Музычная культура Беларусі на скрыжаванні еўрапейскіхшляхоў: матэрыялы навук. канф., Нясвіж, 15 мая 2009.— Нясвіж, 2009;
• Музыка ва ўніяцкіх храмах Беларусі пачатку ХІХ стагоддзя // Весці БДАМ.— 2010.— № 16;
• Асаблівасці выканальніцкай інтэрпрэтацыі манадыйных спеваў у люстэрку беларускіх ноталінейных ірмалагіёнаў XVII стагоддзя // Пытанні мастацтвазнаўства, этналогіі і фалькларыстыкі.— Мінск, 2010.— Вып. 9;
• Праваслаўныя музычныя выданні Беларусі канца ХІХ — пачатку ХХ стагоддзя // Музычныя скарбы беларускай зямлі: да 15-годдзя музычна-гістарычнага праекта Нацыянальнага канцэртнага аркестра Беларусі.— Нясвіж, 2010;
• Фітны спеў у беларускіх ноталінейных ірмалагіёнах XVII стагоддзя // Музычная культура Беларусі на скрыжаванні эпох // Навук. працы БДАМ.— Вып. 26. Сер. 1: Беларуская музычная культура.— Мінск, 2011;
• Уніяцкая царква і развіццё рэлігійнай песні на Беларусі // Культура. Навука. Творчасць: зб. навук. арт.— Мінск, 2011.— Вып. 5;
• Рэлігійная песня ў каталіцкім богаслужэнні на Беларусі ў XVII стагоддзі // Беларуская музыка ў каардынатах еўрапейскага мастацтва: матэрыялы навук.-практ. канф. у межах XVI свята мастацтваў «Музы Нясвіжа — 2011».— Нясвіж, 2011; Помнікі рэлігійнай музыкі з Нясвіжа (XVI—XVIII стагоддзі) // Нясвіж — мастацкая сталіца Беларусі: матэрыялы навук.-практ. канф., Нясвіж, 18 мая 2012.— Нясвіж, 2012;
• Езуіты і развіццё жанру рэлігійнай песні ў Беларусі (XVI—XVII стагоддзі) // Культура. Наука. Творч.: VI Междунар. науч.-практ. конф., Минск, 10—11 мая 2012: сб. науч. ст.— Минск, 2012;
• Літургічная творчасць кампазітараў Беларусі канца ХІХ — пачатку ХХ стагоддзяў // Весці БДАМ.— 2012.— № 21;
• Асаблівасці кампазіцыйнай пабудовы мелізматычных спеваў у беларускіх ноталінейных ірмалагіёнах XVII стагоддзя // Весці БДАМ.— 2013.— № 22;
• Нясвіж як значны цэнтр развіцця польскай культуры ў Беларусі (да 1917) // Шляхам пошукаў і адкрыццяў: матэрыялы навук.-практ. канф., Нясвіж, 17 мая 2013.— Нясвіж, 2013;
• Віленская рэдакцыя оперы «Галька» Станіслава Манюшкі // Культура. Наука. Творч.: VII Междунар. науч.-практ. конф., Минск, 29—30 мая 2013: сб. науч. ст.— Минск, 2013;
• Музычная культура беларускіх зямель у складзе ІІ Рэчы Паспалітай // Музычная культура Беларусі і свету ў навук. асэнсаванні // Навук. працы БДАМ.— Вып. 31. Сер. 1: Беларуская музычная культура.— Мінск, 2014;
• Метадалагічныя падыходы да перыядызацыі беларускай музычнай культуры ХХ стагоддзя // Весці БДАМ.—2014.— № 23;
• Станаўленне беларускай прафесійнай музычнай культуры ў пачатку ХХ стагоддзя // Дзяржава і творчая асоба: матэрыялы V Рэсп. навук.-практ. канф., 4 снеж. 2014.— Мінск, 2014;
• Рэлігійная музыка М. Шчаглова (Куліковіча) // Весці БДАМ.— 2015.— № 26;
• Праваслаўная музычная традыцыя на Беларусі да сярэдзіны XV стагоддзя // Весці БДАМ.— 2015.— № 27;
• Вышэйшыя музычныя навучальныя ўстановы Вільні 1920—1940-х гг. // Весці БДАМ.— 2016.— № 28.

Авторские программы:

• Літургічная музыка Беларусі: праграма для музычных ВНУ: 1-16 01 01, 1-16 0102-02, 1-21 04 02-01 03, 1-21 04 02-01 03.— Мінск, 2003;
• Музычнае крыніцазнаўства Беларусі: праграма для музычных ВНУ: 1-21 04 02-01 03, 1-21 04 02-01 04.— Мінск, 2004;
• Гісторыя музыкі: тып. вучэб. праграма для вышэйшых навучальных устаноў: 1-16 01 01, 1-16 01 02, 1-16 01 03, 1-16 01 04, 1-16 01 05, 1-16 01 06, 1-16 01 07, 1-16 01 08, 1-16 01 09, 1-16 01 10 / уклад. В. У. Дадзіёмава, В. А. Антаневіч, Т. У. Ліхач.— Мінск, 2012.— Ч. V: Гісторыя беларускай музыкі;
• Гісторыя музыкі: вучэб. праграма ўстановы вышэйшай адукацыі па вучэб. дысцыпліне для групы спецыяльнасцей 1-16 01 «Мастацтва музычнае» / уклад. В. У. Дадзіёмава, В. А. Антаневіч, Т. У. Ліхач. — Мінск, 2013. — Ч. V: Гісторыя беларускай музыкі.

Сост.:

• Музыка XVI в.: уч.-метод. рекомендации для игры в анс.— Минск, 1989 (в соавт.);
• Музыка Беларусi XVIII стагоддзя: («Нясвiжскiя месы»): метад. рэкамендацыі для камернага вакальнага ансамбля.— Мінск, 1991;
• Лiтургiчная музыка Беларусi XVIII стагоддзя: хрэстаматыя.— Мінск, 1993;
• Рэлігійная музыка Беларусі XVII—XVIII стагоддзяў: хрэстаматыя: вучэб. дапаможнік для студэнтаў вышэйшых, навучэнцаў сярэдніх спецыяльных навучальных устаноў культуры і мастацтва.— Мінск, 2000;
• Праваслаўны спеў на Беларусі пачатку ХХ стагоддзя: хрэстаматыя па курсу «Гісторыя беларускай музыкі».— Мінск, 2012.